Gawron – gatunek konfliktowy, gatunek narażony
Gawron Corvus frugilegus jest gatunkiem synantropijnym, tj. żyjącym w naszym bezpośrednim sąsiedztwie i przystosowanym do bytowania w przekształconym przez człowieka środowisku. To obecnie jeden z najszybciej zmniejszających liczebność gatunków ptaków w kraju, a spadek jego liczebności jest dobrze udokumentowany w wielu naukowych opracowaniach.
Monika Klimowicz-Kominowska
Najbardziej precyzyjnych danych w tym zakresie dostarczają dane Monitoringu Ptaków Polski, realizowanego w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska prowadzonego przez GIOŚ. Wskazują one, że liczebność tego gatunku spadła w ciągu ostatnich 15 lat o 57 proc. Tak szybki regres populacji sprawił, że w Czerwonej liście ptaków Polski (Wilk i in. 2020) krajową populację gawrona uznano za narażoną na wyginięcie (vulnerable, VU). W 2021 r. gawron znalazł się w Czerwonej liście gatunków zagrożonych w Europie, także ze statusem VU. Potwierdzeniem złej sytuacji gatunku w Polsce są również opracowania regionalne, także wskazujące na regres gatunku w poszczególnych częściach kraju. Jednym z istotnych zagrożeń dla tego gatunku jest utrata miejsc lęgowych, m.in. w wyniku niszczenia samych kolonii i/lub usuwania zadrzewień, w których są one zlokalizowane. Dlatego wśród kluczowych działań, mających na celu odtworzenie populacji gawrona i usunięcie go z listy gatunków narażonych, jest ochrona miejsc lęgowych tego gatunku.
[…]
Z badań OTOP, przeprowadzonych w 2023 r. wynika, że w okresie od 2020 do 2022 r. regionalne dyrekcje ochrony środowiska w całej Polsce wydały 400 (!) decyzji w kwestii odstępstw od ustawowych zakazów, dotyczących gawronów, w szczególności dotyczących płoszenia, usuwania gniazd lub niszczenia siedlisk.
[…]
Warto przyjrzeć się skutkom, jakie niesie za sobą płoszenie gawronów. Najczęściej wykorzystywane są dwie metody: płoszenie za pomocą armatek hukowych bądź emiterów dźwięków oraz płoszenie metodą sokolniczą, polegającą na wypuszczaniu wyszkolonego ptaka szponiastego. Żadna z metod nie działa wybiórczo wyłącznie na gawrony, co oznacza, że płoszenie ma wpływ na całą awifaunę w danym miejscu. Biorąc pod uwagę fakt, że płoszenie odbywa się w sezonie lęgowym, może to oznaczać silny stres, jakiemu poddawane są inne gatunki ptaków. Może skutkować to porzucaniem lęgów, niemożnością dokarmiania wysiadujących ptaków bądź piskląt, co w rezultacie prowadzi do ich śmierci. Dodatkowo płoszenie za pomocą armatek hukowych powoduje dyskomfort dla mieszkańców oraz stres dla zwierząt domowych.
[…]
W sytuacji, gdy liczebność gawronów w Polsce drastycznie spada, należy zadać pytanie o zasadność decyzji wydawanych (wręcz "z automatu") przez regionalne dyrekcje ochrony środowiska.
[…]
W dalszej kolejności konieczna jest zmiana postrzegania tego gatunku w społeczeństwie. Bez akceptacji społecznej i zrozumienia ze strony obywatelek i obywateli, a w szczególności tych zamieszkujących tereny sąsiadujących z koloniami gawronów, nie będzie możliwe powstrzymanie silnego trendu spadkowego populacji tego gatunku w Polsce, a w perspektywie nawet jego wyginięcia w skali kraju.
[…]
OTOP rekomenduje objęcie gawrona ochroną ścisłą na całym obszarze występowania. To jedyna szansa, by odwrócić silnie spadkowy trend liczebności tego gatunku w Polsce. Warto również opracować katalog rozwiązań, które będą minimalizować uciążliwe dla człowieka skutki sąsiedztwa gawronów, bez szkodzenia samej populacji, np. czasowe zadaszenia infrastruktury parkowej, wyłączanie dostępności niektórych miejsc na czas lęgów gawronów. Może się okazać, że takie rozwiązania są znacznie tańsze, efektywniejsze w redukowaniu sytuacji konfliktowych, a jednocześnie nie oddziaływujące negatywnie na populację niż np. zatrudnienie sokolnika do płoszenia gawronów czy strącanie gniazd.
Monika Klimowicz-Kominowska
Źródło: Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków
Data utworzenia: 14 marca 2024, 13:43
Źródło i cały artykuł
