Co trzeci bocian to Polak
O tym, że zimę bociany spędzają w Afryce, słyszał chyba każdy. Ale gdzie konkretnie i dlaczego właśnie tam? Ile kilometrów są w stanie przelecieć i właściwie po co to robią?
Mówi się, że co trzeci bocian to Polak. W naszym kraju żyje ponad 50 tys. bocianich par. Tak bardzo wpisały się w rodzimy krajobraz, że nie wyobrażamy sobie lata bez ich towarzystwa. Im jest u nas dobrze, szczególnie we wschodniej części kraju, gdzie na terenach, na których przemysł nie jest mocno rozwinięty, mogą liczyć na znalezienie dobrej strawy.
Przed odlotem
Bocianie odloty zaczynają się z końcem sierpnia. Poprzedzają je tzw. sejmiki, na które zlatują się ptaki z całej okolicy. Wybierają swoje ulubione miejsca. Zdarza się, że na te same od lat łąki przybywają całe rodziny bocianów. Z daleka wygląda to jak wielka bociania impreza. Niektóre sejmiki liczą nawet po 150 osobników.
Najważniejsza jest kolejność
Podczas kilkudniowego sejmiku przyglądają się sobie. Potem formuje się stado. W tym okresie, na wielkiej łące, bociany mają też czas na napełnienie żołądków przed długą podróżą.
Niezwykle ważna jest kolejność, w jakiej ptaki odlatują. Pierwsze startują dorosłe ptaki, które w danym roku nie doczekały się potomstwa. Za nimi lecą młode, tegoroczne bociany. Specjaliści szacują, że aż 30 proc. ginie podczas pełnej niebezpieczeństw podróży. Wiele z młodych styka się choćby z liniami wysokiego napięcia.
Nie wszystkie odlatują
Za nimi, niejako w osłonie, odlatują ich rodzice - osobniki, które odchowały młode.
Po sejmikach w kraju pozostają osobniki słabe, niezdolne do dalekiej wędrówki. Najczęściej trafiają one do rolników lub schronisk, gdzie mogą spokojnie przeczekać zimę. Czasami trafiają do bocianiego szpitala.
Długa podróż
Lot bywa wyczerpujący. Na trasie do Afryki każdego dnia pokonują 100 - 250 kilometrów. W sumie podróż zajmuje im od miesiąca do dwóch. Lecą tylko w dzień i zawsze nad lądem. Podczas lotu ptaki wykorzystują powstające dzięki nagrzanej ziemi prądy, umożliwiające im rezygnację z aktywnego lotu, który jest wykorzystywany na krótkich dystansach, na rzecz lotu szybowcowego.
Którędy do Afryki?
Polskie bociany lecą nad Bosforem, przelatują nad Bliskim Wschodem i Izraelem, dalej wzdłuż Nilu, i kończą swoją wędrówkę na południu Afryki, gdzie docierają w listopadzie. Z kolei bociany europejskie, żyjące na zachód od Łaby, do Afryki lecą nad Gibraltarem.
Najgorzej jest nad morzem
Na tych trasach dochodzi do wielu tragedii. Niedoświadczone, młode ptaki często nie potrafią pokonać dystansu nad morzem i przelecieć na drugą stronę. Wiele bocianów narażonych jest na kolizje z pojazdami i samolotami.
Droga do domu
Polskie bociany zimują w środkowej i południowej Afryce. Po długiej podróży i dotarciu do Sudanu, ptaki robią dłuższy postój. Niektóre rezygnują z dalszego lotu, większość jednak podróżuje nad Etiopią i Ugandą. Zostają tam, gdzie mogą liczyć na dostatek jedzenia. W jego poszukiwaniu, lecąc przez Kenię, Tanzanię, Malawi i Zambię. Wszędzie tam żyją w gromadach. Zagrożeniem bywają dla bocianów plemiona tam żyjące, dla których ptaki są źródłem pożywienia. Być może z tego powodu podczas zimowego pobytu w Afryce bociany tworzą zgodne duże stada. Bez względu na rejon, który wybierają na miejsce przeczekania europejskiej zimy.
Powrót do gniazda
Afrykańskie wczasy nie są długie. W podróż powrotną ptaki wyruszą już na początku lutego. Powrót bocianów trwa znacznie krócej niż przelot do Afryki, bo niespełna sześć tygodni, wracając pokonują nawet 500 kilometrów w ciągu jednego dnia. Wiosną jak najszybciej chcą dotrzeć do swojego gniazda. Z afrykańskich zimowisk bociany powracają do Polski na przełomie marca i kwietnia. Spędzają u nas około 5 miesięcy.
Źródło
