Zakrzówek to również nazwa znajdującego się tu zalewu, który powstał w 1990 roku po zalaniu starego kamieniołomu wapienia. Sam zalew i teren wokół niego, to niezwykle malownicze miejsce.
Niedaleko centrum miasta, 5 minut od przystanku tramwajowego i autobusowego, tuż przy nowym kampusie UJ znajduje się obszar, gdzie można się poczuć tak, jak gdyby było się w górach. Pionowe ściany wapiennych skał są wykorzystywane do trenowana wspinaczki, na łączkach między skałami można posiedzieć i wypoczywać. Niektórzy, zwłaszcza wieczorem, palą ogniska lub grilują.
Niestety, zostawiają też po sobie śmieci.
Woda w zalewie o dnie i wysokich stromych brzegach z wapiennych białych skał ma często szmaragdowy kolor. Kolor ten przyjmuje różne odcienie zależnie od pogody, pory dnia i roku.
Tak atrakcyjny teren blisko centrum nie może w dzisiejszych czasach istnieć nie zauważony przez tych, którzy ze wszystkiego chcą wyciągnąć pieniądze. Deweloperzy nie mogą spokojnie spać, gdy widzą, że tyle przestrzeni się marnuje i zarasta trawami i drzewami.
Od wielu lat więc toczy się batalia o zakaz zabudowy obszaru wokół zalewu.
Przytoczę tu fragmenty artykułu na temat walorów przyrodniczych Zakrzowka:
Od początku XX w. prowadzono tu wydobycie wapienia i wody technologicznej na potrzeby zakładów chemicznych Solvay. Po wojnie skala tych zabiegów wzrosła. Po zaprzestaniu eksploatacji w 1991 r., przyroda zaczęła naprawiać to, co człowiek zepsuł. Opuszczony kamieniołom zaczął wypełniać się wodą, tworząc akwen o powierzchni 12 ha i głębokości do 32 m. Zalew składa się z dwóch zbiorników, połączonych 25-metrowym przesmykiem. Ze skał górujących nad Zakrzówkiem widać piękną panoramę Krakowa.
[...]
... Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego zgłosił wniosek o utworzenie obszaru Natura 2000 Dębnicko-Tyniecki Obszar Łąkowy. Miałby on obejmować m.in. Zakrzówek, głównie ze względu na występowanie motyli modraszka telejusa i modraszka nausitous. W związku z wpisaniem tego obszaru na Shadow List, procedowanie planu zagospodarowania przestrzennego zostało zawieszone.
[...]
Przeciwko utworzeniu obszaru Natura 2000 konsekwentnie występowały władze Krakowa. Efektem było usunięcie terenu Zakrzówka przez Instytut Ochrony Przyrody PAN z mapy proponowanej ostoi. Smaczku dodaje historii to, że mapę proponowanej ostoi, mającej chronić modraszki, sporządzoną przez profesora entomologii, który ponad 20 lat zajmował się badaniem modraszków w tym rejonie, „poprawiła” magister botaniki.
[...]
W 2011 r., na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie, dyrektor Instytutu Zoologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. dr hab. Dariusz Tarnawski wykonał „Ocenę dla rejonu Zakrzówka i zalecenia oraz wnioski na temat dalszego utrzymania szczególnie cennych siedlisk i gatunków na tym obszarze Krakowa”. Według profesora, nie ma w Europie żadnego innego dużego miasta, w którym 3 km od centrum znalazłaby się taka przyrodnicza i krajobrazowa perełka. Jednocześnie wskazuje, że rejonowi Zakrzówka najbardziej zagraża pobliska zabudowa, zarówno w obrębie cennych siedlisk przyrodniczych i stanowisk cennych gatunków roślin i zwierząt jak i w sąsiedztwie tych obszarów, ze względu na występowanie zbiorowisk podmokłych. Konkluzja brzmi: uważam, że zdecydowanie trzeba zadbać, by ten teren objąć jeszcze pełniejszą ochroną jako obszar Natura 2000.
[...]
Miasto to nie firma, krajobraz to nie rzecz!
Rzesza obrońców przyrody Zakrzówka powiększa się. Coraz więcej mieszkańców wykazuje zainteresowanie sprawą. Ostatnio do walki o zielony Zakrzówek włączyli się artyści: malarze, fotograficy i muzycy, organizując cykl happeningów i demonstracji przyciągających setki osób przebranych za motyle modraszki, które stały się symbolem walki o Zakrzówek.
[...]
Teren Zakrzówka jest miejscem występowania i rozrodu chronionych gatunków zwierząt i roślin oraz wysokich wartości krajobrazowych.
Występuje tu 12 gatunków roślin objętych ochroną gatunkową, w tym kosaciec syberyjski i sasanka łąkowa, wymienione w Polskiej Czerwonej Liście Roślin jako zagrożone wyginięciem.
[...]
Spośród zwierząt występujących na terenie Zakrzówka na szczególną uwagę zasługują:
- motyle: modraszek telejus i modraszek nausitous, objęte ochroną gatunkową, a także Dyrektywą Siedliskową oraz wymienione w Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce;
- trzmiele: ogrodowy, drzewny, szary i paskowany, zaliczane do gatunków zagrożonych w Polsce;
- 7 gatunków płazów objętych ochroną gatunkową, w tym liczna populacja traszki grzebieniastej – gatunku zagrożonego w skali Europy;
- gniewosz plamisty – wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt;
- dzierzba gąsiorek – gatunek zagrożony w skali europejskiej;
- 24 gatunki ważek, w tym żagnica południowa – gatunek wymieniony w Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce;
- 8 nietoperzy objętych ochroną gatunkową, a także Dyrektywą Siedliskową – w tym mopek, znajdujący się na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce oraz na świecie.
Cały artykuł
O Zakrzówku w Wikipedii
Zakrzówek najbardziej rajski zakątek Polski
Skałki Zakrzówka
cdn